Tè-di-paure(-di-tres-bratèio)
Lythrum tribracteatum
Lythraceae Malvidae
Nom en français : Lythrum à trois bractées.
Descripcioun :Aquéu tè-di-paure se rescontro dins lis ermas, li pelouso e champ bagna l'ivèr e la primo e peréu dins li mueio e proche d'estang. Èi pas di mai coumun aleva dins noste relarg de plano de coustiero. Suporto l'aigo-sau. Se destrìo de la meno procho Lythrum hyssopifolia, qu'a peréu de petalo, pèr 6 (-1/+1), bonodi sis apendice dóu calice que soun quàsi tant court que li sepalo (fotò). Li de Lythrum hyssopifolia soun, pèr lou mens, dous cop pu long .
Usanço :Couneissèn pas d'usanço particuliero pèr aquelo planto. Escriéure au site se n'en sabès mai.
Port : Erbo
Taio : 5 à 40 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Teroufite
Cicle bioulougico : Planto de l'an
Gènre : Lythrum
Famiho : Lythraceae
Famiho classico : Malvidae
Ordre : Myrtales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : 6
Ø (o loungour) flour : 4 à 6 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 600 m
Aparado : Noun
Jun à setèmbre
Liò : Ermas
- Pelouso umido
- Mueio
- Estang
Estànci : Termoumediterran à Subremediterran
Couroulougi : Cousmoupoulito
Ref. sc. : Lythrum tribracteatum Salzm. ex Spreng., 1827
Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753